AKTUALNOŚCI

Dla firm handlowych (w tym sklepów internetowych), których odbiorcami są głównie osoby prywatne, oznacza to, że będą mogły zadecydować, czy obniżyć całkowitą cenę towaru, czy zostawić cenę brutto bez zmian i zwiększyć w ten sposób swoja marżę, czy może obrać wariant pośredni, niejako dzieląc się obniżką VAT-u z klientem. W wielu przypadkach decyzja o ewentualnej obniżce ceny brutto będzie podjęta dopiero po obserwacji zachowania konkurencji.

To samo dotyczy wszystkich firm, oferujących usługi dla prywatnych gospodarstw
domowych, takie jak:
– sprzątanie,
– drobne naprawy i usługi budowlane,
– conciergeservice,
– aranżacje wnętrz i ogródków,
– opieka nad zwierzętami.

Także one staną przed powyższą decyzją, czy więcej zarobić, czy poprawić swoją konkurencyjność.

Istnieje pewna grupa odbiorców, nie będąca osobami prywatnymi, które z racji wykonywanej działalności nie są uprawnione do rozliczania podatku VAT ze swoich rachunków kosztowych. Do tej grupy zaliczają się przede wszystkim:

– banki,
– firmy ubezpieczeniowe,
– pośrednicy ubezpieczeniowi i kredytowi,
– inwestorzy trudniący się wynajmem długoterminowym nieruchomości mieszkalnych (reprezentowani nierzadko przez administracje, tzw. Hausverwaltungen),
– deweloperzy.

Wszystkie te podmioty łączy to, że nie naliczają za własne usługi podatku VAT. W konsekwencji nie otrzymują również zwrotów za VAT, który został wliczony w rachunki, których sami są odbiorcami. VAT z rachunków kosztowych pozostaje w ich przypadku ostatecznie kosztem (tzw. unechte Steuerbefreiung) i odbija się bezpośrednio na ich rentowności.
Te podmioty będą zdeterminowane, aby wykorzystać okres do 31.12.2020 i poczynić w tym czasie wszelkie inwestycje i modernizacje swojego sprzętu, nieruchomości lub zlecić usługi o te kilka procent taniej. Jakie pieniądze wchodzą w grę, obrazuje następujący przykład:

Deweloper D wykonuje projekt budowlany kamienicy mieszkalnej w Berlinie, całkowite koszty poniesione w okresie 1.7.2020 do 31.12.2020, za które D otrzyma rachunki z VAT-em wyniosą 2 000 000 Euro netto, kwota podatku VAT wg. starych stawek wyniosłaby 380 000 Euro. Z racji tego, że D, sprzedając mieszkania wykonuje obrót zwolniony z podatku VAT, nie otrzyma tej kwoty z powrotem. Jeśli rachunki te będą wystawione ze stawką 16% zamiast 19%, kwota podatku VAT wyniesie tylko 320 000 Euro, a więc aż o 60 000 Euro mniej.

Jak widać, determinacja, aby tego rodzaju koszty ponieść możliwie do końca roku, będzie ogromna. Bez wątpienia najbardziej odczuje to branża budowlana, w szczególności te firmy, które wykonują swoje usługi bezpośrednio dla inwestorów i wystawiają rachunki z VAT-em. Podwykonawcy, wystawiający rachunki bez VAT-u wg. §13b UStG, odczują te zmiany tylko pośrednio.

Projekty budowlane nierzadko trwają wiele miesięcy, jeśli nie lat. Do momentu ukończenia takich usług, wykonawca ma prawo do zaliczek (zwanych potocznie Abschlagami lub Abschlagsrechnungen). Po zakończeniu prac i odbiorze dzieła przez inwestora, firma wystawia rachunek końcowy (czyli Schlussrechnung), który uwzględnia otrzymane wcześniej zaliczki.

Zgodnie z powyższym, dla naliczenia prawidłowej stawki VAT decydujące będzie to, jaka stawka będzie obowiązywała w momencie odbioru i tym samym wystawienia rachunku końcowego. To sprawia, że mogą wystąpić następujące scenariusze:

– Zaliczki otrzymywano już przed 1.07.2020 i szacowane zakończenie prac i odbiór odbędzie się dopiero po 31.12.2020. Rachunek końcowy będzie wystawiony z 19% VAT, zaliczki też zawierały 19% VAT, nie trzeba nanosić żadnych poprawek. W okresie 01.07.2020 do 31.12.2020 wykonawca może wystawiać rachunki zaliczkowe ze stawką 19% VAT.

– Zaliczki otrzymywano już przed 1.07.2020, a zakończenie prac i odbiór odbędzie się do 31.12.2020. Stawka prawidłowa do rozliczenia tego obrotu to 16% i właśnie ta stawka będzie zastosowana na rachunku końcowym. Z racji tego, że co najmniej za część zaliczek odprowadzono już 19% VAT, w momencie wystawienia rachunku końcowego należy skorygować nadpłacony VAT o 3% w dół.

-Zaliczki otrzymywano w okresie między 1.07.2020 a 31.12.2020, zakończenie prac i odbiór odbędzie się dopiero po 31.12.2020. W tej sytuacji rachunek końcowy będzie wykazywał stawkę 19%, przy zaliczkach wykonawca będzie miał wybór *- albo na bieżąco opłaca 19% VAT, albo odprowadza za nie tylko 16%, a w momencie zakończenia prac i odbioru koryguje VAT z tych zaliczek o 3% do góry.

Podsumowując, inwestorzy będą zdeterminowani, aby jak największą część zleconych usług odebrać przed 1.01.2021, gdyż tylko odbiór przed tym terminem zapewni im oszczędności w wysokości wspomnianych wyżej 3%. W przypadku projektów, których nie da się zamknąć przed 1.01.2021, spodziewać się należy, że inwestorzy będą starali się dzielić całe projekty na mniejsze umowy o dzieło, tak by jak najwięcej takich „miniprojektow“ zostało zakończonych i odebranych przed terminem. Przykład:

Developer D, zamiast zawrzeć jedną umowę na budowę domu wielorodzinnego, dzieli umownie projekt na następujące trzy części:

– stan surowy otwarty,
– stan surowy zamknięty,
– wykończenie wnętrza.

Pierwsze dwa “projekty” uda się zamknąć i odebrać do 31.12.2020. Oba rachunki końcowe będą wystawione przy zastosowaniu stawki 16%. Tylko za trzeci rachunek końcowy deweloper będzie musiał zapłacić 19%. Zasadniczo zabiegi takie można stosować nawet na umowach, które zostały już zawarte, choć istnieją pewne restrykcje.

Oczywiście projekty odebrane przed 01.07.2020 powinny zostać rozliczone na starych zasadach, ich wsteczne dzielenie nic już nie zmieni. Niestety przedsiębiorcy muszą przygotować się na mniej lub bardziej subtelne prośby inwestorów, aby “przenieść” odbiór tych usług na termin po 30.06.2020, co musiałoby się odbyć przez sfałszowanie protokołu zdawczo-odbiorczego. Stąd spodziewamy się prawdziwej fali takich wstecznych poprawek. Proszę pamiętać, że dla inwestora to tylko kwestia rozliczenia z wykonawcą, dla wykonawcy to kwestia rozliczenia z urzędem skarbowym i ewentualnych sankcji karno-skarbowych.

W handlu problemy wystąpią wtedy, kiedy termin otrzymania zapłaty i termin przekazania towaru będą leżały w okresach obowiązywania różnych stawek.

Wyjątkowo skomplikowana sytuacja wystąpi natomiast w handlu wysyłkowym. Częstą praktyką jest, że system fakturowania wystawia rachunek już w momencie otrzymania zapłaty od klienta. Spowodowane jest to tym, że VAT za niewykonany obrót, za który otrzymano już wynagrodzenie, należy odprowadzić do urzędu, rozliczając się za okres, w którym tej zapłaty dokonano (tzw. Mindest-Istversteuerung). W celu zastosowania prawidłowej stawki VAT po 30.06.2020 system fakturowania, który jest skonfigurowany w powyższy sposób,  będzie musiał niejako “przewidzieć”, kiedy ten towar zostanie wysłany. Oto przykład:

– płatność od klienta PayPal-em 30.06.2020, a wysyłka towaru 1.07.2020. W tym momencie stawka VAT powinna wynieść 16 % lub 5 %. Przy automatycznym systemie fakturowania, który wystawia rachunek w momencie otrzymania płatności i zignoruje nową stawkę VAT, dojdzie do sytuacji wykazania na rachunku zawyżonej kwoty podatku VAT. W myśl ustawy o VAT błędnie zawyżona kwota podatku w dalszym ciągu musi być zapłacona do urzędu skarbowego. Dopiero korekta rachunku zwalnia firmę z takiego obowiązku.

– płatność od klienta 31.12.2020, a wysyłka towaru 03.01.2021. Automatyczny system fakturowania wystawi rachunek z datą 31.12.2020 i użyje stawki 16% lub 5%. Jako że obrót zostanie wykonany w styczniu, prawidłowa stawka VAT to 19% lub 7%. Tym razem, stosując niższą stawkę VAT, przedsiębiorca myli się na niekorzyść urzędu skarbowego, co może być potraktowane, szczególnie przy większych kwotach jako nieumyślne “skrócenie “ podatku VAT (leichtfertige Steuerverkürzung), co jest sankcjonowane.

Niestety, ale tylko implementowanie bardzo złożonych systemów informatycznych, zintegrowanych z gospodarką magazynową, połączone z indywidualną i kompleksową obsługą księgową z góry wykluczyłyby te problemy. Większość mniejszych sklepów będzie niestety skazana na korygowanie rachunków.